موج شایعه پس از فاجعه

حسینی-  با گذشت یک روز از غرق شدن کامل کشتی نفتکش سانچی ،موجی از ابهام ها ،شایعات و سوال ها درباره کم و کیف بروز این حادثه ، نحوه کمک رسانی طرف چینی، شیوه اطلاع رسانی مسئولان و حضور آن ها در صحنه سانحه  ، سرنوشت پیگیری حقوقی این مسئله و .... در افکار عمومی به ویژه در فضای مجازی  به راه افتاده  است.شایعاتی که همواره پس از این گونه سوانح وجود داشته همچون شایعه بمب گذاری در طبقات پایین پلاسکو که هیچ کدام از مراجع کارشناس آن را تایید نکردند این شایعات البته روز گذشته واکنش مسئولان را درپی داشت.   از اولین ساعات غرق شدن این کشتی  و پس از تایید جان باختن همه خدمه کشتی  شایعات بسیاری  در فضای مجازی پیچید. برخی کانال های تلگرامی و صفحات مجازی با ادعای این که این کشتی به مقصد کره شمالی درحرکت بوده و به همین دلیل رادارهای خود را خاموش کرده بود تا هدف رصد آمریکایی ها قرار نگیرد  حتی از شلیک موشک آمریکایی به این کشتی سخن به میان آوردند. برخی کاربران نیز حتی مدعی سرقت جعبه سیاه کشتی از سوی  چینی ها شدند .گذشته از این فضای انتقاد، تعلل و اهمال طرف چینی و انگیزه های اقتصادی آن‌ها در این کم کاری  نیز به طور جدی تری  حتی از سوی برخی کارشناسان مطرح شد و در عین حال مقام های مسئول نیز به پاسخ گویی دراین باره پرداختند. هرچند تازمانی که محتویات جعبه سیاه  دو کشتی  خوانده نشود نمی توان به طور قطع به این ابهام ها پاسخ داد. چرا خدمه کشتی چینی به راحتی  نجات یافتند؟ یکی از ابهام هایی که از روز گذشته به طور جدی تری مطرح شد این سوال بود که چرا با توجه به این که گفته می شود در زمان برخورد  دو کشتی انفجاری صورت گرفته است، خدمه کشتی چینی همه سالم هستند؟ و چگونه کشتی چینی توانسته  از محل دور شود؟ بسیاری از کاربران شبکه های اجتماعی این سوال را تکرار و به گمانه زنی درباره آن پرداخته اند .هادی حق شناس معاون سازمان بنادر و دریانوردی در این باره گفت: کارکنان کشتی کریستال پس از برخورد با نفتکش سانچی به آب می‌پرند و به‌وسیله قایق و بالگرد نجات می‌یابند و کشتی چینی نیز که به موتور آن آسیبی وارد نشده بود به ساحل برده شد. وی در عین حال درباره کشتی سانچی  توضیح داد: کشتی سانچی ساخت سال 2008 کره جنوبی به‌وسیله شرکت هیوندا بود و جدیدترین استانداردهای جهانی را داشت. وی افزود: این سانحه در دو سه دهه اخیر بی‌نظیر بود.پس از برخورد دو کشتی و انفجار نفتکش هیچ علامت و تقاضایی از سوی نفتکش سانچی نداشتیم و این نشان می‌داد پس از انفجار هیچ یک از کارکنان فرصت عکس العملی را نداشت. عمق حادثه در همان لحظات نخست مشخص بود و نشت گازهای سمی اجازه نفس کشیدن به هیچ کس را تا شعاع هزارمتری نمی‌داد. وی گفت: منطقه برخورد جزو نقاط کور راداری نیز نبود.همچنین دنیای اقتصاد در گزارشی در این باره با توجه به سالم بودن کشتی چینی نوشت: این شناور چینی ساخته شده در سال ۲۰۱۱ به دلیل برخورد این کشتی از قسمت سخت‌تر دماغه به پهلوی نفتکش ایرانی، به وارد آمدن خسارت خاصی به کشتی چینی منجر نشده، اما توانسته آسیب شدید یکی از مخزن‌های حاوی سوخت قابل اشتعال سانچی را به دنبال داشته باشد.کاپیتان عسکری مدیر پروژه جست‌وجوی دریایی استان هرمزگان  نیز  با اشاره به این‌که زیر پنج تا چهار مایل وضعیت اکشن می‌شد و در آن وضعیت باید تصمیم‌گیری صحیحی صورت گیرد، معتقد است : اگر زمان تصادف کشتی‌ها اجتناب‌پذیر باشد آن زمان دیگر هنر کاپیتان یا افسر کشتی است که چگونه برخوردی را طراحی کند که کمترین خسارت صورت بگیرد که در این حادثه کشتی چینی با سر زدن کشتی برای خود بهترین حالت را به وجود آورد و متأسفانه به بدترین جای نفتکش ایرانی برخورد کرد.در همین حال روز گذشته فیلمی نیز با ادعای لحظه برخورد  دو کشتی  چینی و نفتکش سانچی منتشر شد که بسیاری از مختصات این  فیلم باواقعیت های موجود  مثل نقطه برخورد،رنگ بدنه  کشتی چینی،  زمان برخورد که ساعت ۲۰به وقت محلی بود و ... تطابق نداشت. رد شایعه  هدف قرار گرفتن کشتی سانچی با موشک آمریکایی  یکی دیگر از شایعاتی که روز گذشته مطرح شد  احتمال هدف قرار گرفتن کشتی سانچی توسط یک موشک آمریکایی بود.این گزارش با  غیر واقعی دانستن این ادعا می افزاید : آیا ممکن است روایتی تا این اندازه تغییر کند که در آن به جای موشک‌های آمریکایی، از تصادف دو کشتی سخن به میان بیاید و هشت، 9 روز این روایت جعلی مطرح شود و هیچ کس، حتی رسانه‌های خارجی واقعیت را برملا نکند؟همین اشارات کافی است تا دریابیم که شایعه مطرح تا چه اندازه بی اساس است؛ شایعه‌ای که می‌توان با مراجعه به برخی مراجع آنلاین و رصد شناورها در سراسر جهان نیز آن را صحت سنجی کرد. از جمله پایگاه آنلاین «مارین ترافیک» که نشان می‌دهد، کشتی فله‌بر چینی بعد از آن حادثه شوم به مسیرش ادامه داده و در بندری در یکی از جزایر مجاور استان چجیانگ لنگر انداخته و دو شناور گارد ساحلی به آن پهلو گرفته‌اند.همچنین  یک مقام آگاه در گفت‌وگو با «تابناک» می افزاید : «چون محموله‌ها و کشتی‌ها بیمه هستند، با بروز حوادث، کارشناسان و وکلای شرکت‌های بیمه‌ای برای کنکاش درباره ماجرا به سرعت در محل حادثه حاضر می‌شوند و تحقیقات خود را آغاز می‌کنند و در این حادثه نیز این روند آغاز شده است و اگر چیزی غیر از حادثه یاد شده در میان بود، قطعا قابل پنهان کردن نبود.»وی در پاسخ به این که آیا مقصر این تصادف مشخص شده یا خیر؟ می‌گوید: «در این موارد نمی‌توان به سرعت نتیجه را اعلام کرد و اعلام نتیجه کارشناسی مستلزم زمان زیادی است، به ویژه این که ابعاد خسارت‌های این حادثه بسیار وسیع است و احتمالا نتیجه کارشناسی و اعلام مقصر نیازمند بررسی حادثه در دادگاه باشد.»  معاون سازمان بنادر و دریانوردی  نیز درباره ادعای برخی از رسانه‌ها مبنی بر این که علت سانحه نفکتش سانچی حمله آمریکایی ها بوده است، تاکید کرد: از نظر سازمان بنادر و دریانوردی به طور قطع علت سانحه تصادف دو کشتی نفتکش سانچی و کشتی فله بر کریستال بوده است. . وی  همچنین افزود، روند رمزگشایی جعبه سیاه «می‌تواند از یک تا سه ماه طول بکشد که کاملا به روند حقوقی مربوط می‌شود». ترجیح چینی‌ها، سوختن نفتکش بود، نه اطفای حریق  این در حالی است که کاپیتان فضل ا... ربیعی کارشناس ارشد امور بیمه و خسارات صنعت کشتیرانی گفت: باید مشخص شود چرا چینی ها در شب، عملیات اطفای حریق را متوقف و از روش های هوایی برای اطفای حریق استفاده نکرده اند؟ به گزارش مهر  کاپیتان فضل ا... ربیعی با اشاره به این که به نظر می رسد خطای انسانی  در این حادثه  محتمل است افزود : با توجه به این که گزارش های مربوط به استفاده از کف در اطفای حریق نفتکش سانچی به چشم نمی خورد به نظر می رسد چینی ها، با اطمینان از کشته شدن دریانوردان ایرانی در ساعات اولیه حادثه و آتش سوزی، ترجیح داده اند میعانات گازی موجود در نفتکش بسوزد تا داخل آب جاری نشود. ایران می تواند از چین شکایت کند؟ خاقانی  کارشناس نفت و انرژی نیز درباره امکان شکایت ایران از چین  با تاکید بر این که همه باید منتظر باشند و هر اظهارنظری می تواند برعلیه کشور استفاده شود، گفت:« ایران باید منتظر باشد تا شرکت های بیمه بررسی هایشان را نهایی و گزارش خود را منتشر کنند. کشتی اتاق ایزوله برای حریق  ندارد  در همین حال  سایت خبری میز نفت  به نقل ازیکی از کاپیتان‌های با سابقه کشتی‌های اقیانوس پیما با رد فرضیه حضور خدمه در موتور خانه  بعد از انفجار نوشت : احتمالا تصمیم ناخدا به ترک کشتی طبق دستورالعمل ایمنی بوده و حین جمع شدن افراد یا mustering  در محوطه قایق نجات گرفتار یک انفجار کاری شده اند و همه چیز برایشان به پایان رسیده است. به غیر از گرما، شعله و دود که روند عملیات و کارآیی نفرات را کند می‌کرده تاریکی شب و از همه مهم‌تر کشنده بودن گازهای سمی را که تمام محوطه را دربرگرفته اند، هم باید به محدودیت‌های موجود اضافه کنید. در این حین اگر انفجاری رخ داده باشد همه بی پناه در معرض میلیون‌ها ترکش و صدها متر شعله و چند صد درجه گرما بوده‌اند.وی همچنین در پاسخ به این که آیا کشتی چیزی به نام اتاق ایزوله یا اتاق امن دارد؟ افزود : خیر چنین اتاقی با تمام داستان‌هایی که حول آن گفته شده است برای موارد ایمنی مثل حریق وجود ندارد. بهرامی:احتمال اختلال سیگنالی وجود دارد بهرامی سخنگوی شرکت ملی نفتکش نیز روز گذشته در ویدئویی که منتشر شد  با رد شایعه این که این کشتی به سمت کره شمالی می رفته است افزود:این بار دارای بارنامه بوده و شرکت بیمه خارجی دارد و این شایعه خنده دار است. وی افزود :کشتی چینی آسیب دیده نیز باید به لحاظ ایمنی فورا محل را ترک می کرد.  راداراها خاموش نبوده و آن چیزی که مطرح است  عمل نکردن  سیستم اتوماتیک شناسایی کشتی  یا  خاموش بودن است  که این سیستم در مکان هایی که تردد زیاد هست  مثل همین منطقه حادثه می تواند باعث اختلال سیگنالی شده باشد.وی خاطرنشان کرد:به نظر می رسد کشتی بلافاصله دچار صدمه در کنارش شده و محموله روی آب پخش شده و در آب پریدن خدمه هم با حجم گازی که آن جا وجود داشته است به نظر نمی رسد مقدور بوده باشد. چرا تکاوران نیروی دریایی پس از 3 روز به محل حادثه رسیدند ؟ امیر دریادار حسین خانزادی فرمانده نیروی دریایی ارتش با بیان این که چینی ها ابتدا نمی پذیرفتند که نیروی نظامی در محل حضور یابد  افزود :به هرحال فرایند دریافت روادید برای حضور در چین طولانی شد و سه روز طول کشید. همکاران من در روز هفتم وارد صحنه شدند و کشتی خیلی دور و به سواحل ژاپن نزدیک شده بود و 130 مایل از سواحل ژاپن فاصله داشت و امکان اعزام به وسیله بالگرد وجود نداشت از این رو تکاوران دریایی با سریع ترین شناور موجود به صحنه اعزام شدند اما در همان زمان انفجار مهیبی رخ داد و آتش تمام عرشه را گرفت و در نهایت غرق شد. وزارت خارجه چین :امداد گران چینی جان خود را به خطر انداختند این در حالی است که سخنگوی وزارت امور خارجه چین با ابراز تاسف از حادثه غرق شدن نفتکش ایرانی، به قربانیان این سانحه تسلیت گفت.به گزارش ایسنا، به نوشته روزنامه گلوبال تایمز سخنگوی وزارت امور خارجه چین روز دوشنبه با بیان این که   ایران از چین به دلیل تلاش‌هایش برای نجات خدمه این کشتی تشکر کرده است افزود : امدادگران چینی جان خود را برای گشتن این کشتی به خطر انداختند و توانستند پیکر دو جان‌باخته و جعبه سیاه نفتکش سانچی را پیش از انفجار ناگهانی آن و غرق شدنش پیدا کنند.  توضیح سخنگوی  وزارت خارجه  و تاکید یک نماینده بر احضار سفیر چین  قاسمی سخنگوی دستگاه دیپلماسی نیز با رد شایعاتی مانند این که مقصد این کشتی کره شمالی بوده  نه کره جنوبی  اظهار کرد: دولت چین هم از ابتدای این قضیه و بعد از برقراری تماس‌های ما، اقدام به تشکیل ستاد بحران و همکاری بسیار خوبی با ما کرد، ولی نوع حادثه و میزان حرارت و ارتفاع آتش و مجموعه حجم میعانات به قدری بود که امکان هرگونه دسترسی و نزدیک شدن به نفتکش را غیرممکن می‌کرد.این در حالی است که فلاحت‌پیشه عضو کمیسیون امنیت ملی  با بیان این که قصور نیرو‌های چینی در حادثه سانچی مشهود است افزود: انتظار ما این است که سفیر چین به وزارت خارجه احضار شود و درباره چرایی حادثه سانچی توضیح دهد.پیشتر نیز برخی از مقام های مسئول کشورمان به وضوح از توقف عملیات اطفای حریق از سوی چینی ها در شب انتقاد کرده بودند . در همین حال دادستان کل کشور نیز  با صدور دستور ویژه ای به معاون حقوق عامه دادستانی کل خواستار بررسی علت بروز حادثه نفتکش سانچی شد. معاون وزیر راه :ادعای تعلل چینی ها را قبول ندارم  در همین حال محمد راستاد، رئیس سازمان بنادر و دریانوردی  و معاون وزیر راه به برخی شایعات و ابهام ها درباره این حادثه پاسخ گفت  .وی در گفت وگو با خبرنگار ایلنا  درباره ادعاهایی مبنی بر این که چینی ها در عملیات اطفا و تجسس تعلل داشتند، اظهار کرد: در تمام ایام عملیات اطفای حریق نفتکش سانچی، حداقل 10 فروند شناور چینی در پیرامون آن مستقر بودند و دو شناور کره ای و ژاپنی هم حضور داشتند بنابراین از نظر کمیت هیچ مشکلی در عملیات اطفای حریق وجود نداشت. وی  در پاسخ به این سوال که چرا چینی ها ساعاتی از شبانه روز عملیات اطفای حریق را متوقف می کردند؟ اظهار کرد: چینی ها از روز اول در صحنه مستقر بودند اما در طول شبانه روز بنا به شرایط کشتی، همچنین با توجه به  میزان شعله و جهت باد انجام عملیات اطفا را تنظیم می کردند. اما چنان که دیدیم در روز آخر که تکاورهای ایرانی هم به محل سانحه رسیده بودند اما امکان انجام هیچ عملیاتی فراهم نشد  باوجود این که شعله ها کمتر بود. راستاد همچنین درباره این ادعا که گفته می شود، چینی ها تعلل کردند تا میعانات گازی بسوزد وارد دریا نشود چراکه تبعات محیط زیستی بسیار گسترده ای دارد، گفت: این قضاوت ها را قبول ندارم.    ثبت اظهارات خدمه کشتی چینی هادی حق شناس معاون سازمان بنادر و دریانوردی  که صبح روز گذشته  از همکاری نکردن طرف چینی برای مصاحبه با خدمه کشتی کریستال خبرداده بود  سپس در گفت‌وگو با ایلنا درباره این که آیا خدمه و مسئولان کشتی فله بر کریستال درباره چگونگی تصادف با کشتی نفتکش گزارشی را ارائه کرده‌اند، بیان کرد: نمایندگان ایران از کشتی کریستال بازدید داشته‌اند و روایت خدمه آن کشتی را هم ثبت کرده اند.  احتمال تفحص  پیکر ها در عمق ٧٠ متری در این میان ، محسن بهرامی، سخنگوی شرکت ملی نفتکش در حادثه کشتی سانچی گفت:‌ کشتی در عمق ١١٠ متری غرق شده است و کشتی‌ها در کف دریا به حالت افقی قرار می‌گیرند، در این‌صورت با توجه به ارتفاع ٣٥ متری بدنه کشتی، تفحص در عمق ٧٠متری می‌تواند صورت بگیرد.